Break down, break free, break through
Daar zit ik weer. Rustig achter mijn laptop te tikken en de balans op te maken van het afgelopen jaar. Vorig jaar schreef ik over hoe ik 2021 beschouwde als het jaar van afscheid en hoe ik hoopte dat 2022 het jaar van een nieuw begin zou zijn. Voor mezelf en voor de wereld. Ik kan je vertellen: dat nieuwe begin was er zeker niet. Als ik de recaps van de mensen om me heen op social media zie, dan zie ik vreugde en al het gaafs dat iedereen heeft gedaan. Wellicht is dat het gebruikelijke mooi weer spelen op social media. Dat is deze recap niet. Ik moest afbrokkelen voordat ik weer vreugde kon vinden.
Het is 4 maart 2022 en ik zit tegenover de huisarts. “Wat kan ik voor je doen?” vraagt ze me. Het duurt enkele seconden voordat ik haar vraag echt registreer. Ik heb dat steeds meer, dat het eventjes duurt voordat dingen bij me binnenkomen. “Volgens mij ben ik overspannen,” antwoord ik. Ze vraagt me waarom ik dat denk. Ik slaap al maanden niet goed. Elke ochtend word ik om 5:00 wakker en kan ik niet stoppen met denken. Ik blijf maar piekeren. Mijn hoofd is vol. Ik ben prikkelbaar en word om de kleinste dingen boos. Ze vraagt me hoe het komt. “De wereld,” zeg ik met een droevige lach.
De hopeloosheid over de wereld hield mij steeds meer in haar greep en begon aan me te beitelen. Ik nam steeds meer van mezelf mee in mijn poging om de wereld te verbeteren en ontdekte pas veel te laat dat ik die stukjes van mezelf daarin verloor.
De maanden die volgden, bracht ik vooral door op de bank. Want de enige oplossing was rust, rust en nog meer rust. Ik verdween een maand van social media, wat groter is dan het klinkt omdat ik daar veel van mijn werk en perspectieven deel. Langzaam maar zeker klom ik dit dal weer uit, maar toen kreeg ik een flinke trap en viel ik nog dieper het dal in. Afgelopen voorjaar had ik een nare confrontatie met een vieze en gevaarlijke man in de supermarkt die mij meerdere malen had lastiggevallen op Grindr. Voor het eerst in mijn leven nam een angstrespons mijn lichaam over en stond ik bevroren in een hoekje bij de houdbare melk te wachten tot de man uit de supermarkt was verdwenen. En wat op het eerste gezicht een eenmalige gebeurtenis leek, leidde tot herbelevingen van trauma uit mijn jeugd en een zomer om uit dat diepere dal te klimmen.
Terwijl ik dit opschrijf, voel ik dat ik het geen enkele moeite heb om mijn overspanning met de wereld te delen, maar dat de confrontatie in de supermarkt en de herbelevingen die volgden veel moeilijker zijn om over te praten. Dat gaat gepaard met meer schaamte. De overspanning vindt haar oorzaak in het ‘nobele’ doel van strijden voor een betere wereld. Ik ging ten onder met mijn figuurlijke zwaard en schild in mijn hand. Traumatische ervaringen overkomen je.
In deze liberale samenleving waarin alles onze eigen verantwoordelijkheid en op een manier dus ook onze eigen schuld is, wordt er veel meer schaamte aan trauma gehangen, en überhaupt aan mentale gezondheid. Ik navigeer me constant tussen taboes willen doorbreken en de drang om terug in mijn schulp te kruipen en de wereld mijn kwetsbaarheid niet te laten zien.
Maar ik stond op en klom uit dat dal. Want als ik inmiddels ergens vaardig genoeg in ben, dan is het klimmen. Hoe ongelofelijk cliché het ook klinkt, door yoga vond ik weer rust in mijn lichaam. En meer rust in mijn lichaam leidde ook tot meer rust in mijn geest. Ik begon weer met schrijven, datgene waar ik de meeste vreugde door voel, en ik sprak me ook weer uit over onrechtvaardigheid. Ik kreeg fijne schrijfklussen waarin ik juist mijn gevoel voor rechtvaardigheid kon verwerken. Op de valreep maakte ik zelfs Amsterdamse VVD’ers boos met een opiniestuk over hoe ‘the war on woke’ afleidt van activisme dat nodig is voor gelijkwaardigheid van gemarginaliseerde groepen. En als ik ergens vreugde uit haal, is het VVD’ers boos maken.
Het jaar was ook niet alleen maar kommer en kwel. Ik vond vreugde in oude hobby’s weer oppakken, zoals Pokémonkaarten verzamelen, en in nieuwe hobby’s ontdekken, zoals een vinylverzameling beginnen. Ik kocht vijf verschillende edities van het recentste Taylor Swift-album. Of ik die echt allemaal nodig had? Niet per se. Maar vrolijk werd ik er wel van. Sowieso is de kracht van muziek er een die moeilijk te evenaren is. Kaartjes en vinyls verzamelen lijken wellicht klein, maar soms vind je juist vreugde in de kleine dingen.
Wil ik nog een wens uitspreken voor 2023? Elk jaar bevestigt alleen maar meer dat ik geen enkele invloed heb op de onverwachtse bochten die de achtbaan van het leven neemt. Misschien moet ik de riemen maar goed straktrekken en kijken waar ik eindig. 2022 was het jaar waarin ik langzaam afbrokkelde, mezelf bij elkaar moest rapen en de stukjes weer aan elkaar moest lijmen. Misschien was het dan toch het jaar van een nieuw begin? Het is maar hoe je het bekijkt, denk ik. Laat ik het klein en concreet houden: mijn wens voor 2023 is dat ik ga genieten van en meer hoop te leren door de poëziecursus die ik ga volgen vanaf januari. Daar kan niet zo veel ‘mis’ aan gaan.
Fijne feestdagen en een gelukkig nieuwjaar.
